지형
일반 조건
유치원부터 중학교까지 입니다. 학교 내의 고대 유적지, 특히 Sunantalai는 보존되고 잘 관리되고 있습니다.
평균 해발 높이
2미터수로
차오프라야강, 클롱쿠므앙돔
지질학적 조건
홀로세 퇴적물
고고학 시대
역사적 시대시대/문화
라타나꼬신 시대, 초기 라타나꼬신 시대, 라마 5세 시대, 라마 1세 시대고고유적 유형
요새 캠프, 궁전/궁전, 정부 건물, 교육 기관고고학적 본질
Rajini 학교 내의 지역은 오랜 역사를 가지고 있습니다. 아유타야 시대부터 여왕의 학교 내 공간 사용에 대한 증거는 역사적 기록 증거에서 추적할 수 있습니다. 서로 다른 시기로 구분될 수 있는 골동품 지도와 오래된 사진 역사적 증거(Kannikar Suthiratanaphirom 2007)에 따르면 다음과 같습니다:
1. 여왕의 학교가 되기 전의 공간 활용
1.1 라마 3세 왕 통치 이전(1824년 이전)
창립 이래 이 기간 동안 Queen's School 주변 지역을 동쪽 강둑의 요새로 사용했다는 증거가 있었습니다. Rattanakosin 시대까지는 Phra Nakhon Rattanakosin의 벽이 있었습니다. 성벽 가장자리에 요새를 건설하는 것도 포함됩니다.
아유타야 시대의 모든 역사적 문서는 이 지역이 아마도 동부 방콕 요새 위치와 가까웠음을 나타냅니다. 아유타야 시대 말기에 방콕의 중요한 요새였던 방콕 요새는 나라이 대왕 통치 기간에 건설된 요새입니다. 그는 건설을 계획하고 감독하기 위해 프랑스 해군 장교인 포방 슈발리에(Chevalier the Forbang)를 고용했습니다. Ogya Wichayen(Constantine Falcon 또는 Chao Phraya Wichaiyen)이라는 그리스계 유럽인의 방향을 양보함으로써 이러한 요새는 아유타야에 입항하는 선박의 검문소이자 다양한 물품이 들어오고 나가는 검문소 앞의 요새입니다.
고대에 만들어진 동부방콕요새의 지도를 보면 이 요새의 위치는 아마도 엘리멘탈 인터섹션 홀(Elemental Intersection Hall) 건물 뒤편에 있었을 것으로 추정된다. 또는 상무부 지역(구)과 현재 Maharaj Road 지역의 출구 근처 상무부(구) 지역의 고고학 발굴로 인해 해당 지역에서 아마도 오래되었을 것으로 추정되는 건물이 발견되었습니다. 나라이왕의 통치가 발견되었다. 비슈누 경의 통치 이전 시대를 나타내는 일부 골동품을 발견한 것을 포함하여 Sawang Watthana 빌딩 근처의 Rajini 학교 지역에 일부 요새선이 있을 수 있습니다. 동부 방콕 요새의 건축 양식은 돌출된 현관이 있는 해안가를 향한 측면에 5각 평면이 있습니다. 요새 내부에는 프랑스군 막사로 구성된 내부 건물이 있다. 또한, 고대 지도에는 주변 지역이 프라 페트라차(Phra Petracha) 통치 기간 동안 태국과의 전쟁에서 프랑스군이 요새를 점령했을 때 동쪽의 프랑스 요새를 포위했던 태국 진영이었음이 나와 있습니다. 주변 지역은 정원, 농장 또는 숲 지역으로 추정됩니다. 왜냐하면 이 고대 지도에는 그 지역 주변의 나무 형태가 그려져 있었기 때문입니다. (실파콘 대학교 고고학부 고고학과 2007)
페트라차 왕(1688~1702)의 통치 기간에 프랑스군과 샴군 사이에 전투가 벌어졌습니다. 그리고 Monsieur Volland Desvergens 프랑스 군 장교들이 페트라차 왕 통치 기간에 제작한 도표를 보면 당시 라지니 학교 지역이 방콕 동부 요새 위치에 있었음을 알 수 있습니다. 그리고 요새와 관련된 지역은 물론 당시의 모든 전투 사건도.
Rattanakosin 시대에 부처님 Yodfa Chulalok 대왕이 Ratchathani를 Rattanakosin 섬으로 옮길 때까지 이 지역에는 더 많은 사람들이 살고 있습니다. 특히 Tha Tian 지역에서는 Rajini 학교 지역이 드물게 점유되어야합니다. 또한, 도시를 건설할 때 방콕 동부 요새가 황폐하다고 생각하여 도시를 더욱 확장하기 위해 이를 철거해야 했다는 사실도 밝혀졌다. 그리고 도시 주변에 성벽을 쌓고, 주기적으로 여러 지점에 요새를 건설해 주세요. 여왕의 학교 지역에 대해 도심 전체를 둘러싸고 있습니다. 고대 지도에서 프라나콘 주변의 성벽은 차오프라야 강에 가깝다는 것이 밝혀졌습니다. Maharaj Road를 따라 보행자 구역과 가깝습니다. 그리고 라지니 학교 담장 구역과 현재 담장 안쪽 구역 내에 성벽과 마하륵 성채의 일부 유적이 있을 수도 있다. 현재 라지니 학교 앞의 차크라팟 왕 루앙 로드(Chakraphat Wang Luang Road) 또는 사남 차이 로드(Sanam Chai Road)는 이 통치 기간 동안 건설된 8개의 비포장 도로 중 하나였습니다.
1.2 라마 3~5세(1824-1879)의 통치(라마 3세 시작부터 수난타라이 빌딩 이전까지)
라마 3세(Rama III) 왕은 다양한 왕자들에게 바칠 궁전 건설을 명령했습니다. 예를 들어, 많은 왕들과 함께 5명의 아들을 위해 프라 체투폰 사원에 5개의 궁전을 지으십시오. 현대의 프라 체투폰 사원의 태국 궁전은 상무부와 왕궁 경찰서가 있는 곳입니다. 반대편에는 왕궁 경찰서가 있습니다. 여왕의 학교 그 자체.
여왕의 학교 지역에는 북쪽과 남쪽 요새 강을 포함하여 그의 아들들을 위한 궁전도 건설되었습니다(Nang Noi Sakdee 2007, Somdet Krom Phraya Damrong Rajanupap 1970). 도시의 전략적 방어를 위해서도 중요할 수 있습니다.
위에서 언급한 두 개의 궁전 중 하나는 이전 운하 해자에 인접해 있습니다. (Maharerk Fort 남쪽에 위치)는 "Fort Maharerk 아래의 Riverside Palace"라고 불립니다. 또 다른 궁전은 마하레크 요새 북쪽에 있습니다. 나중에
크롬 프라야 데차디손(Krom Phraya Dechadisorn)의 프라 체투폰(Phra Chetuphon) 사원 아래 강변 궁전이 된 차오 프라야 프라 클랑(N)의 집에 인접합니다. Nang Klao Chao Yu Hua 왕(현재 아동 청소년 훈련 센터 위치)의 아들은 "강 위의 왕"이라고 불립니다. 마하렉 성채 위'는 역사로부터 마하렉 성채 아래 강변궁전으로 추정된다. 북궁에 앉으러 온 영주가 남궁에 살던 영주보다 부적이 13살 어리기 때문에 각 궁에 대한 자세한 내용은 다음과 같습니다.
1.2.1 Fort Mahareuk 아래의 강변 궁전
국왕 폐하께서는 이 궁전을 지으라고 명령하시고 그의 위대한 아들인 크롬 무엔 마타야 피탁(Krom Muen Mataya Phithak)에게 하사하셨습니다. 그는 죽을 때까지 계속 살았습니다. Mongkut 왕의 통치 기간 동안 Krom Muen Udom Rattana Rasi의 왕궁인 Phra Anucha는 죽을 때까지 계속 살았습니다. 왕립부 폐하께서 그 다음 자리에 계셨습니다. Chulalongkorn 왕 통치 기간 동안 Sunandalai 학교(여왕의 학교)가 건설될 때까지 두 보스는 다음과 같은 역사를 가졌습니다.
크롬 무엔 마타야피타크 폐하 원래 이름은 시리왕 왕자(Prince Siriwong)였습니다. Nang Klao Chao Yu Hua 왕의 일곱 번째 아들. 1812년에 태어난 Chao Chom Mae Sap의 첫 번째 인물이며, Rama III 왕은 1838년에 그를 Krom Muen Matayapitak으로 세웠습니다. 그는 Somdej Phra Thep의 아버지였습니다. 시린드라 푸미폰 아둔야뎃(Sirindra Bhumibol Adulyadej) 왕비는 라마 4세 통치 때 출라롱콘 왕의 눈이었고, 라마 5세 크롬 무엔 마타야피탁(Krom Muen Matayaphithak)은 1839년 28세의 나이로 사망했다. 나중에 출라롱콘 왕이 라마 5세로 재를 세웠다. 라마 5세 왕족은 시리웡 나 아유타야(Siriwong Na Ayutthaya)입니다. 그는 진주공예의 중요한 인물로 평가받고 있다. Krom Muen Matayaphithak 전하가 진주 공예 부서를 지휘했습니다. 프라 체투폰 사원 등에서 피어나는 꽃 왓 프라 체투폰의 우보솟에서
크롬 무엔 우돔 라타나제 폐하 그의 원래 이름은 안놉 왕자(Prince Annop)였습니다. 라마 3세 국왕의 32번째 아들이자 짜오촘의 둘째 아들인 마더 푸엥(Mother Phueng)은 1820년에 태어났다. 승가와 다르마칸(Dharmakarn) 부서를 지휘했다. 1866년에 사망했으며, 47세의 나이로 안놉 나 아유타야(Annop Na Ayutthaya) 왕족이었다.
1.2.2 Fort Mahareuk 위의 Riverside Palace
라마 3세 국왕은 이 궁전 건설을 명령했습니다. 왕실의 아들인 찰럼웡 왕자가 사망한 후 이를 죽을 때까지 살았던 크롬 무엔 푸보디 라자하루타이(Krom Muen Phubodi Rajaharuthai)의 궁전에 하사했습니다. Somdej Krom Phraya Thewawong Waropakarn의 궁전. 몽쿳왕의 아들 폐하께서는 한동안만 머물렀습니다. 그런 다음 운하 가장자리에 있는 궁전인 Saphan Than(Wang Phra Chao Unakarn)에 머물러갔습니다. 따라서 이 궁전 지역은 Sunantalai 학교를 설립하게 된 것을 기쁘게 생각합니다. (여왕의 학교) 라마 5세 통치 기간.
이 궁전에 앉은 영주의 이력은 다음과 같습니다.
폐하 찰럼웡 왕자 국왕 폐하의 42번째 아들. 그리고 위대한 어머니(차오프라야 나콘의 딸(어린)) 1825년 출생, 1849년 사망, 25세
크롬 무엔 푸보디 라자하루타이 폐하 그의 원래 이름은 암리트 왕자(Prince Amrit)였습니다. Nang Klao Chao Yu Hua 왕의 45번째 아들. Chao Chom Mae Kaew(Chao Phraya Si Thammathirat(Boonrawd Bunyaratphan)의 딸)은 1824년에 태어났습니다. Mongkut 왕 폐하께서는 Phimphakan 알파벳 부서를 감독하는 Krom Muen Phubodi Rajaharuthai를 은혜롭게 설립하셨습니다. Chulalongkorn 왕 폐하께서 척추 지압사 부서를 감독하셨습니다. , 1870년 44세의 나이로 세상을 떠난 의사는 암리트 나 아유디아(Amrit Na Ayudhya) 왕가였습니다.
크롬 프라야 데바웡 와로칸 폐하 그의 원래 이름은 Thewan Uthaiwong 왕자였습니다. 몽쿳 왕의 42번째 아들이자 피야마와디 왕의 둘째 아들로, 출라롱콘 왕 통치 기간인 1858년에 태어났습니다. Bhumibol Adulyadej 왕은 1881년에 Krom Muen Devawong Waropakarn을 설립하고 1886년에 Krom Luang으로 승격하여 왕실 비서로 임명했습니다. 그 후 그는 외무부 장관으로 승진했습니다. 그리고 라마 6세 왕의 통치 기간 동안 특별 대사들이 유럽으로 파견되었습니다. 그는 1911년에 의원으로서 Krom Phra Thevawong Waropakarn이었습니다. 1916년 보롬마웡세 크롬 프라야 데바웡 와로빠깐(Borommawongse Krom Phraya Devawong Waropakarn) 국왕으로 승진하여 총리직을 유지했으며 1922년 재무부 총리직을 유지했습니다.
또한 그는 출라롱콘 왕(라마 5세)으로부터 "왼손"인 솜데지 크롬 프라야 담롱 라자누팝(마하 차크리 시린돈 전하) 공주와 함께 그의 "오른손"으로 칭찬을 받았습니다. Krom Phraya Devawong Waropakarn은 1923년 65세로 사망했으며 Devakul Na Ayudhya의 왕가였으며 6명의 형제자매가 있었습니다. 가장 중요하게는 세 자매가 여왕 배우자, 즉 Sunandha Kumariratana 여왕이 되었습니다. 사왕 와타나 왕비(라마 8~9세 치하의 프라 할머니)와 사오와바 퐁스리 왕비(라마 6~7세의 왕비)(Kittipong Wirotthammakun 2006:34)
기록 및 사진 증거를 통해 마하레르크 요새 위의 궁전과 마하레르크 요새 아래의 궁전의 특징과 스타일, 즉 궁전은 아마도 라마 1~3세 통치 시대의 궁전의 일반적인 스타일일 것으로 추측할 수 있으며, 즉, 타이무(Thai Mu) 하우스입니다. 방이 다섯 개 있는 집이었고, 쌍둥이 집이 두 채 있었고, 한쪽 뒤에는 왕이 앉은 큰 궁전이 있었습니다. 집 한 채, 방 다섯 개 아내와 아들들이 거주하는 작은 궁전 궁전은 심재와 기와 지붕으로 지을 수 있습니다. 궁전 앞 긴 쪽을 향한 프라 롱 궁전 계획에는 3개의 거주지가 있습니다. 탐낙 노이(Tamnak Noi)를 포함하여 프라 롱(Phra Rong) 뒤의 추출구를 마주하고 있으며 그 사이에 플랫폼이 있고 오래된 사진을 보면 라지니 학교 주변 지역에 수변 커뮤니티와 공동 커뮤니티가 있음을 알 수 있습니다. 마하레크 요새와 북부궁전, 남부궁전 전시 포함
1.3 라마 5세 왕의 통치(1880 - 1906)(수난타라이 건설 시작 - 라지니 학교 탄생)
이 기간은 Chulalongkorn 왕, Rama V 왕이 Fort Mahareerk 위의 궁전 영토와 Fort Mahareerk 아래의 궁전 영토를 사용했던 1880년 이후입니다. 2개의 Sunantalai 건물, 즉 북쪽(왕립 신학교)과 남쪽(시계 건물)을 건설하여 Sunantha Kumariratana Phra Borommaratchathewi 여왕에게 헌정합니다. 건축이 완료되었을 때 Nantha Suan 학교가 이전되었습니다. 1886년 Sunantalai 학교에서 영어를 가르쳤습니다. 그 후 이 지역은 정부와 민간 부문 모두에서 이용되었습니다. 1906년까지 전 지역에 걸쳐 여왕의 학교가 아니었던 스리파차린드라 공주 미국의 영국인 당신의 이야기를 들어보세요 감사합니다
우리는 다음과 같은 사실을 알고 있습니다. 이것은 우리가 말하는 것입니다. ็ن्ุุณ์ฌถ้an ถึ้ม พप्ะชม ์ขม์ขม็จพप्रะ้้้하고 퍼스널 마켓 데일리 그래서. 이 이것은 매우 중요합니다. 챠트
이 글은 다음과 같습니다. ravine แต่แप्र्ม แต่ม่ ทท่ ทำมขมขมำ่ม้ ม้มห้ม แ ห่ม ใ하고 พื้้하고 ท้่ บप्र्ณ्त้ มใ้란 이 페이지는 다음과 같습니다. 안녕하세요.
พ.ศ. 2435년 11월 24일 월요일
พ.ศ. 2437년 8월 24일 토요일
พ.ศ. 2438년 1월 24일 บप्र्तทโมพมพ์ช่ม ท้่ ภ하고 ใ하고 โप ्र्त्त्त्त्้त्त्त ทโม
พ.ศ. 2439년 2월 24일 이것은 매우 흥미로운 일입니다. 2425년에 우리는 더 많은 것을 얻었습니다. نات بارค่ม ใช้ จ่ม ใ้ม้ต่ม하고 ป่ม้มตึมห้ม ฃต้ม มไป е พื่ม하고 미국과 미국의 자동차 ขม้ม้ ม้ำให้ ้ ม ม้ม้มมม้มมมมมมG성인
이 경우에는 다음과 같은 내용이 포함됩니다. TAGท่ จมแพม่ม่ม่้ำ 및 ะมแผ่ท้ทห้ ทห้ ทห้ ป็้ ไ้ หม้ พ.ศ. 2440 년에 미국에서 재미있는 일 ะप्रะจ้้ม พप्रะบप्र्त्त्त्र्तถ ผู้มำप्र็จप्र्तะ
ในปีเดียวกันนี้ทางสุนันทาลัยมีความเห็นที่จะใช้ตึกของห้างบีกริมเป็นกินเดอร์การ์เดนสำหรับเด็กอายุ 10 แล้วเปิดเป็นแผนกใหม่ ขวบลงมา นอกจากนี้หากโรงเรียนได้ที่ป้อมมหาฤกษ์แล้วก็คิดจะขยาย 미국 내에서 미스로 에릭슨이 왓슨과 미국의 자동차와 같은 곳에서 ณ์็็็็ง็บบ้มศึมศึษ้มธ่ม้ไ้ให้ ม์ใให้ ต์ให้ค้ม์ฮ้ให้ คม์ ฮษ ป็งคมกบบแม้ ) §แบบตึมึมแบบซึ่forming صاتمد ็จพप्ะ้้ม תจ้하고 ราชินีนาถทรงให้ความเห็นว่าหากจะสร้างตึกใหม่ก็ทำให้ดีไปเลยโดยที่พระองค์จะให้การสนับสนุนในคราวเดียวกันนอกจากมีการซ่อมกำแพงใหม่แล้ว ราชินีนาถทรงให้ความเห็นว่าหากจะสร้างตึกใหม่ก็ทำให้ดีไปเลยโดยที่พระองค์จะให้การสนับสนุนในคราวเดียวกันนอกจากมีการซ่อมกำแพงใหม่แล้ว และซ่อมบันไดหลังใต้ ยังมีการซ่อมโรงเรียนหลังตะวันออกเฉียงเหนือ 굿나잇
พ.ศ. 2440 년에 미국에서 2440 년에 미국에서 จप्र्ข्ค้มท้่มไป ะ ป็ทมข้มมขมห้้하고 ห้하고 ซึ่ม ห้하고 ห้하고 ห้้하고 แม์คมป하고하고 ุ้่ 4번째 줄과 โมะมะพ้้ม ขม้หม้หม้ปฏ้บ้ต้ раชปप्रะมค์ช่มต่มจ하고 พप्र्तศ์ธ्พप्ะ्ค์ จ้้้ 몸에 ษ์ ต้้ แต่ ป้ พ. ศ. 2428 จн граะ ท้่ ม้ม้้ม ขณ ะ 않고 ขณ ะ 않고 จ้하고 ศ์ ป ็ศ์ป็บ็บ้้ม ศ์ 이것은 매우 중요합니다. 2441년 2월 24일 월요일에 2441번째로 2441년 12월 24일에 2441번으로 갔습니다.
คваม ขมข््त แม้้넷 ท้้넷 ฃค้ทม้ ทำให้ ทม้ ม้ ทำ ใ ห้ ทมะ ท้ ธ้ ท้ ทม ธwrม гар е ให้้hn ำพื้new ท้่ ตึ้ ข्ห้้ม บ้มบ้มท่ หม่ ม้ญญมไป ต้้ม แต่ ป่ พ.ศ. 2437년에는 2437년에 이 부분에 대해서는 다음과 같이 설명합니다. ะทप्रม гар มแผ्ท่ทห้ทห้ม แมะ 맙소사
จге มตจгจหมม้ ทำให้ ทप्र्तบ््त प्र्तห्้तตึมฟฟ้ศมศึมศึมษ้ ธ่ม้้ 안녕하세요. 2440 및 아담 왓슨(방콕 타임즈) نراتاني ใann ป्จจบ้ม้้newne ค넷이 모두 함께 ปมا ต्้้มแต่ม้ ำม้ ม้ 더 많은 것을 알고 싶다면 ن ทำप्र्तทำท่ม้ตึมกะึมะะะะพท่ม่ มคมหม्็ตมคม่ม्ึ्ปप्रะตู ช่มชุد 과 ะทำปप्रะ ตูไม้ม้ม ตึม ุม ตึม พื่ม ุมตึม พื่่ม ท้่่ е ป็ne ขมศมมม้มข्ศ้มมมม้้
พ.ศ. 2442 년 미국의 2442 년 미국 미국의 에그스타커는 미국에서 에디머와 함께 안녕하세요. 페인베어는 베네수엘라와 베네수엘라에서 가장 큰 관심사입니다. 미국의 자동차 회사 ㅇㅇ
이 페이지는 다음과 같습니다. พ.ศ. 2442 미나와 에들린(세이들린) 리뉴얼 스포츠는 매우 중요합니다. 2442년 12월 24일. 2443년 2월 2443일 수요일 ช์ ณ พप्र्तช्त्त्तุ 않았 ธahn บุप्र्त ซึ่ม ป็ท 않고 ปะ ท้บ ม จึ้ ไد्้่ม้ม พप्रะบ्तท 크리스마스 시즌 5 나는 Крุng ธhn บ ุrey Кป็ine 지난 23일 2443년 2443년 2월 23일, 2443년 2443일. ไد้fest ็จพप्रत ชำำeneinmana Ведид โрг Герезиная Краื् 2020년 2월 24일 2449
พ.ศ. 2444년 12월 24일 ะบมทม้็จพप्रะ จุมจ่ม ม่ม้มมม่ hearts는 จ้้้ม ุ้ม้ม ท하고 ุ ม้ม้하고 ป้ พ.ศ. 2430 พบว่ามีผลประโยชน์ของโรงเรียนที่หายไปจากการโกงของเจ้าหน้าที่บางคนขณะนั้นโรงเรียนมีทรัพย์สมบัติดังนี้ ตึกที่เป็นโรงเรียน พบว่ามีผลประโยชน์ของโรงเรียนที่หายไปจากการโกงของเจ้าหน้าที่บางคนขณะนั้นโรงเรียนมีทรัพย์สมบัติดังนี้ ตึกที่กรมแผนที่เช่าอยู่ ตึกที่กรมแผนที่เช่าอยู่ ห้างบีกริมแอนด์โก และที่ฝั่งแม่น้ำหน้าโรงเรียนที่ 내꺼야
พ.ศ. 2445년 12월 24일 ะจุจจม ม้ม จ้ 않고 ข่ ห้ม ม่ จคม่ จญप्रุ่่มขมขมขมขมขมขมขมขมขมขมขมขมขม), 하고 하고 festin zon hamdie reyayyn้ม้มมคืม ป्จจุบ้มม้หมื่ม้ม้ม้ม้มม้ มคืมคืม ป्จจุบ้มห्ื्้ม้ม้้มม้ มพ 않고 17 คม гарปมค््त्र्ภ้มใ้ 하고 우리는 Спеснов่ا คв्त्तโप्र्तะ้ ะห้ึ่ม 에서 플리틱과 กมคप्र्ให้ 더 많은 정보를 얻으려면 ุมจม ม่ม้ม 주고받기
พ.ศ. 2449년 11월 24일 1999년 5월 1일 Edim은 미국의 사람들을 위해 최선을 다하고 있습니다. 이것은 미국에서 가장 큰 관심사입니다 안녕하세요.
이 질문은 다음과 같습니다. 이 글은 다음과 같습니다. 휭
크리미 안드 더 많은 것을 알려주세요. ำप्रत्तพप्रะ्้ใม้มบม้ม ค้้ม ุ่ม้ม ทม้้ (หม्त्त्तฬม्त्त)
이것은 그림의 내용에 대한 설명입니다. 2421년 뉴저지 주 카터 그림러먼 카빈 몰콜 리뉴얼은 미국에서 가장 큰 문제입니다. 2524 รัชกาลที่ จึงย้ายมาอยู่ที่ปากคลองตลาด 5 ทรงเสด็จมาที่ห้างนี้หลายครั้ง จนกระทั่งพ จนกระทั่งพ. 2455 ตราห้างคือตราพระปรางค์วัดอรุณ ย้ายไปอยู่ที่ตึกใหญ่ข้างประตูสามยอด ย้ายไปอยู่ที่ตึกใหญ่ข้างประตูสามยอด (เอนก นาวิกมูล 2541, 146-147) เป็นห้างแรกที่ปักเสาโทรศัพท์เป็นครั้งแรกในเมืองไทยที่ถนนเจริญกรุง และได้นำเครื่องโทรศัพท์ เครื่องแรกในเมืองไทยถวายพระพุทธเจ้าหลวง เครื่องแรกในเมืองไทยถวายพระพุทธเจ้าหลวง เครื่องแรกในเมืองไทยถวายพระพุทธเจ้าหลวง 3 เมื่อ 2420 ปรากฏว่า นับว่าเป็นครั้งแรกที่ประเทศไทยมีโทรศัพท์ใช้ นับว่าเป็นครั้งแรกที่ประเทศไทยมีโทรศัพท์ใช้ ในขณะที่โตเกียวเริ่มมีโทรศัพท์ใช้ พ พ พ. 2442 พ นอกจากนั้นได้นำเครื่องรับส่งวิทยุโทรเลขเครื่องแรกเข้ามาในประเทศไทยในปี. 2447 ห้าง เมื่อ บี
เป็นชื่อเดิมของกระทรวงศึกษาธิการ เป็นชื่อเดิมของกระทรวงศึกษาธิการ 1 ตั้งขึ้นเมื่อวันที่ พ พ. 2435 รัชกาลที่ ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว 5 กระทรวงธรรมการในระยะแรกมีหน้าที่จัดการพระศาสนา การศึกษา การศึกษา การพยาบาลและพิพิธภัณฑ์ มีกรมในสังกัด 5 กรมคือ กรมธรรมการกลาง กรมศึกษาธิการ กรมพยาบาล กรมพยาบาล การพิพิธภัณฑ์ และกรมสังฆการี และกรมสังฆการี ที่ทำการกระทรวงศึกษาธิการ ที่ทำการกระทรวงศึกษาธิการ ในสมัยแรกก่อตั้งในปีพ ในสมัยแรกก่อตั้งในปีพ. 2435 ที่ทำการกระทรวงธรรมการตั้งอยู่ที่ตึกริมประตูพิมานไชยศรี นั้น (ปัจจุบันเป็นสำนักงานพระคลังข้างที่) มีเสนาบดีคน แรกคือ พระยาภาสกรวงษ์ (พร บุนนาค บุนนาค) ในปีพ. 2441 ในปีพ ได้ย้ายที่ทำการมาอยู่ที่อาคารสุนันทาลัย ได้ย้ายที่ทำการมาอยู่ที่อาคารสุนันทาลัย. 2448 ที่ตั้งโรงละครแห่งชาติในปัจจุบัน (ได้ย้ายไปอยู่ที่ตึกสร้างใหม่ที่พระราชวังบวรฯ) นับรวมอายุที่ทำการอยู่ในสุนันทาลัย 8 ปี ต่อมาในปีพ ต่อมาในปีพ. 2452 ริมปากคลองโอ่งอ่าง ได้ย้ายไปอยู่ที่บ้านเจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ ได้ย้ายไปอยู่ที่บ้านเจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (ปัจจุบันเป็นที่ทำการกรมการข้าว) พ
เป็นหน่วยงานที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นหน่วยงานที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว 5 รัชกาลที่ ฯ ให้ตั้งขึ้นภายหลังจากที่พระองค์เสด็จกลับจากต่างประเทศทางเกาะชวา ให้ตั้งขึ้นภายหลังจากที่พระองค์เสด็จกลับจากต่างประเทศทางเกาะชวา แหลมมลายู และอินเดีย เมื่อ พ พ พ. 2416 นายเฮนรี่ ได้ทรงนำ อาละบาสเตอร์ ซึ่งเคยเป็นราชทูตอังกฤษ ซึ่งเคยเป็นราชทูตอังกฤษ เข้ามารับราชการเป็นที่ปรึกษาส่วนพระองค์ นายอะลาบัสเตอร์ได้ถวายคำแนะนำให้จัดตั้งกองทำแผนที่ขึ้นเมื่อ พ พ. 2418 ต่อมานายอาละบาสเตอร์ได้ทูลขออนุมัติ โดยเริ่มทำแผนที่ผังเมืองกรุงเทพฯ ว่าจ้างนายเจมส์ ว่าจ้างนายเจมส์ นายแมคคาธี ให้รับราชการการทำแผนที่ในประเทศไทย นายแมคคาธีได้รับการบรรจุในสังกัดฝ่ายกลาโหม ทั้งนี้เพราะ ทั้งนี้เพราะ ราชการแผนที่จะต้องทำ ราชการแผนที่จะต้องทำ พ. 2426 ให้จัดตั้งโรงเรียนแผนที่ขึ้นในพระบรมมหาราชวังอยู่ในบังคับบัญชาของสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ จึงได้โปรดเกล้าฯ ผู้บัญชาการกรมทหารมหาดเล็กรักษาพระองค์ เมื่อผลิตนักแผนที่ได้บ้างแล้วจึงโปรดเกล้าให้จัดตั้งกรมแผนที่ขึ้น เมื่อวันที่ เมื่อวันที่ 3 ศ ศ ศ. 2428 เจมส์ (มีพระวิภาคภูวดล แมคคาธี แมคคาธี) เป็นเจ้ากรมคนแรกคงสังกัดอยู่ในกรมทหารมหาดเล็ก รักษาพระองค์ พ พ. 2435 มีสำนักงานตั้งอยู่ที่วังสระปทุม กรมแผนที่ได้ย้ายไปสังกัดกระทรวงเกษตราธิการ ที่ซึ่งเป็นกรีฑาสถานแห่งชาติในปัจจุบัน และได้ขยายกิจการกรมแผนที่ทหารไปในมณฑลต่างๆ เมื่อวันที่ เมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ พ. 2452 และต่อมาประมาณกลางปี กรมแผนที่ได้ย้ายมาสังกัดกระทรวงกลาโหมแล้วย้ายสำนักงานมาอยู่บริเวณปากคลองตลาด พ. 2474 ข้างกระทรวงกลาโหม จึงย้ายมาอยู่เชิงสะพานช้างโรงสี
2. การใช้พื้นที่ภายหลังการเป็นโรงเรียนราชินี
การใช้พื้นที่ของโรงเรียนราชินีในช่วงเวลานี้ การใช้พื้นที่ของโรงเรียนราชินีในช่วงเวลานี้ พ พ ถนนจักรเพชรมาอยู่บริเวณสุนันทาลัย ถนนจักรเพชรมาอยู่บริเวณสุนันทาลัย
ประวัติโรงเรียนราชินีสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ ประวัติโรงเรียนราชินีสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ h ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได ที่มุมตึกอัษฎางค์ และถนนจักรเพชร และถนนจักรเพชร ตำบลปากคลองตลาด จังหวัดพระนคร ซึ่งเป็นทรัพย์สินส่วนพระองค์ เมื่อวันที่ เมื่อวันที่ 1 เมษายน พ พ. 2447 คนได้สอนภาษาอังกฤษ 3 โดยได้ทรงจ้างครูมาจากประเทศญี่ปุ่น 3 โดยได้ทรงจ้างครูมาจากประเทศญี่ปุ่น คำนวณ วิทยาศาสตร์ วาดเขียน เย็บปัก เย็บปัก และการประดิษฐ์ดอกไม้แห้ง ครูทั้งสามคนนี้อยู่ประจำโรงเรียน คนหนึ่งชื่อ มิสยาซูอิ เททสุ เททสุ (Yasui Tetsu) สำเร็จการ สำเร็จการ ศึกษาจากประเทศอังกฤษ ศึกษาจากประเทศอังกฤษ ศึกษาจากประเทศอังกฤษ และสอนวิชาภาษาอังกฤษ เป็นอาจารย์ใหญ่ และวิทยาศาสตร์ และวิทยาศาสตร์ มิสคิโยะ โคโน่ เป็นอาจารย์รอง เป็นอาจารย์รอง สอนวิชาวาดเขียน และเย็บปัก และเย็บปัก มิสโทมิ นางาจิมะ เป็นอาจารย์รอง สอนวิชาการประดิษฐ์ดอกไม้แห้ง อีกทั้งยังได้ทรงจัด อีกทั้งยังได้ทรงจัด
สมเด็จพระศรีพัชรินทรา สมเด็จพระศรีพัชรินทรา ให้มีความรู้ทางการช่างฝีมือขนาดสามารถประกอบอาชีพได้ บรมราชินีนาถได้พระราชทานโครงการศึกษาไว้คือ บรมราชินีนาถได้พระราชทานโครงการศึกษาไว้คือ และสามารถเขียนให้ผู้อื่นเข้าใจได้ มีการอบรมศีลธรรม จรรยา และ และ " คุณหญิงอนุชิตชาญชัย คุณหญิงอนุชิตชาญชัย ผู้พระราชทานกำเนิดโรงเรียนเป็นอย่างดี เป็นผู้เชิดชูพระเกียรติคุณของสมเด็จพระพันปี เป็นผู้เชิดชูพระเกียรติคุณของสมเด็จพระพันปี คือ คุณนันทกา สุประภาตะนันทน์
ส่วนนักเรียนรุ่นแรกที่จบชั้นของโรงเรียนสมัยนั้น ส่วนนักเรียนรุ่นแรกที่จบชั้นของโรงเรียนสมัยนั้น 4 สอบไล่ได้ คือ คือ เลขประจำตัว 2 หม่อมหลวงแฉล้ม บุตรี บุตรี หลวงราชดรุณรักษ์ 7 หม่อมหลวงปก หม่อมหลวงปก บุตรี พระยาวิสุทธิสุริยศักดิ์ เลขประจำตัว 17 นิล บุตรี หลวงจันทรามาตย์ หลวงจันทรามาตย์ หลวงจันทรามาตย์ เลขประจำตัว 35 หม่อมเจ้าพรพิมลพรรณ 5 พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นนราธิปประพันธ์พงศ์
เมื่อสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถเสด็จสวรรคต เมื่อสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถเสด็จสวรรคต สยามมกุฏราชกุมาร (พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว) ได้ทรงรับพระราชภารกิจแทนสมเด็จพระบรมราชชนนีทรงพระกรุณา ได้ทรงรับพระราชภารกิจแทนสมเด็จพระบรมราชชนนีทรงพระกรุณา โปรดเกล้าฯให้หลวงอภิรักษ์ราชฤทธิ์ (นกยูงวิเศษกุล-พระยาสุรินทราชา)
สมัยแรกโรงเรียนแบ่งเป็น 2 ในภาคเรียนที่สองของปีแรกที่ก่อตั้งนั้น ภาค ภาค โรงเรียนได้ย้ายไปอยู่ตึกริมแม่น้ำเจ้าพระยาใกล้ปากคลองคูเมืองเดิมข้างเหนือ บริเวณท่าช้างวังหน้า ข้างวังมะลิวัลย์ของกรมพระนเรศวรฤทธิ์ ข้างวังมะลิวัลย์ของกรมพระนเรศวรฤทธิ์ Phra Athit Road (ปัจจุบัน ปัจจุบัน เป็นสถานที่ตั้งขององค์การยูนิเซฟ) ทรงมีพระราชเสาวนีย์ให้หม่อมเจ้า สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ มัณฑารพ มัณฑารพ กมลาศน์มาเป็นอาจารย์สอนนักเรียนชั้นใหญ่ หม่อมเจ้าเฉลียววรรณมาลา กมลาศน์ สอนนักเรียนชั้นเล็กและให้เปิดรับ สอนนักเรียนชั้นเล็กและให้เปิดรับ 2448
ปี ปี ปี ของสมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ ของสมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเมื่อครูญี่ปุ่นทั้งสามทำการสอนอยู่จนหมดสัญญาจ้างแล้วจึงกลับประเทศของตน พระบรมราชเทวี พระบรมราชเทวี 105 คน ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้ หม่อมเจ้ามัณฑารพ หม่อมเจ้ามัณฑารพ หม่อมเจ้ามัณฑารพ รักษาการตำแหน่งอาจารย์ใหญ่ กมลาศน์ เทวกุล เป็นอาจารย์พิเศษ เป็นอาจารย์พิเศษ พระยาวิสุทธิสุริยศักดิ์ (เจ้าพระยาพระเสด็จสุเรนทราธิบดี - หม่อมราชวงศ์เปีย มาลากุล มาลากุล) เป็นผู้อำนวยการแทนพระยาสุ "
ต่อมาหม่อมเจ้ามัณฑารพ ต่อมาหม่อมเจ้ามัณฑารพ ต่อมาหม่อมเจ้ามัณฑารพ และหม่อมเจ้าเฉลียววรรณมาลา กมลาศน์ กราบถวายบังคมลาออกจากโรงเรียน กราบถวายบังคมลาออกจากโรงเรียน จึงโปรดเกล้าฯให้หม่อมเจ้าพิจิตรจิราภา เทวกุล เทวกุล เป็นอาจารย์ใหญ่ตั้งแต่วันที่ 14 มิถุนายน พ พ. 2450 โรงเรียนเริ่มใช้ หลักสูตรของกระทรวงธรรมการตั้งแต่ครั้งนั้น หลักสูตรของกระทรวงธรรมการตั้งแต่ครั้งนั้น
ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว 6 รัชกาลที่ ทางโรงเรียนจึงได้จัดการรื้อป้อมออก
" เป็นครูได้ เป็นครูได้ เป็นครูได้ ซึ่งไม่ต้องเสียค่าเล่าเรียน แต่นักเรียนส่วนมากเป็นนักเรียนในบำรุง พ คนได้ไปสอนการฝีมือในโรงเรียนสตรีต่างๆ คนได้ไปสอนการฝีมือในโรงเรียนสตรีต่างๆ
ปี ปี. 피>
ปี ปี ปี. 2462 สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ เสด็จสวรรคต นับแต่นั้นโรงเรียนได้รับความอุปการะจากเจ้านายหลายพระองค์ ซึ่งประทานเงินบำรุงโรงเรียนบ้าง ตั้งทุนสำหรับนักเรียนที่เรียนดีบ้าง ปี พ พ พ. 2465 ได้ตั้ง หน่วยอนุกาชาด (ขึ้น) ยุวกาชาด ปี พ พ.
ปี ปี ปี. 2471 โรงเรียนแบ่งภาคเรียนเป็น โรงเรียนแบ่งภาคเรียนเป็น 3 ภาค ภาค และปิดในวันเทศกาลต่างๆ ตามปฏิทินหลวง และให้นักเรียนแต่งเครื่องแบบอย่างที่แต่งอยู่ทุกวันนี้ ชั้นเรียนมีมัธยมวิสามัญ ชั้นเรียนมีมัธยมวิสามัญ 2 ห้อง มัธยมสามัญ 6 ห้อง ประถม 3 ห้อง เตรียมประถม 1 ห้อง รวม รวม 12 สาย สาย 2 ห้องเรียน ตามหลักสูตรของกระทรวงศึกษาธิการ ตามหลักสูตรของกระทรวงศึกษาธิการ คือ แผนกภาษาและแผนกวิทยาศาสตร์
ปี ปี ปี ถึงชั้นมัธยมปีที่ 6 ต่อมาได้ตั้งแผนกวิสามัญการเรือนขึ้น เป็นชั้นสูงสุด เป็นชั้นสูงสุด ซึ่งได้ยุบเลิกไปในปี พ พ. 피>
" หม่อมเจ้า หม่อมเจ้า หม่อมเจ้า เทวกุล พิจิตรจิราภา และมีกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิอีก 8 ท่าน
ปี ปี ปี. 2486 หม่อมเจ้าพิจิตรจิราภา หม่อมเจ้าพิจิตรจิราภา เทวกุล อาจารย์ใหญ่ถึงชีพิตักษัย หม่อมเจ้าอัจฉราฉวี เทวกุล เทวกุล ดำรงตำแหน่งอาจารย์ใหญ่สืบต่อมา เทวกุล เทวกุล เป็นผู้จัดการโรงเรียนและเป็นประธานกรรมการ เป็นผู้จัดการโรงเรียนและเป็นประธานกรรมการ ราชินีมูลนิธิ "
วันที่ 15 พ กันยายน กันยายน กันยายน. 2487- วันที่ 17 สิงหาคม พ พ พ. คำสั่งให้ปิดโรงเรียนในเขตชั้นในเป็นการชั่วคราว คำสั่งให้ปิดโรงเรียนในเขตชั้นในเป็นการชั่วคราว ณ จนกระทั่งกลับมาทำการสอน จนกระทั่งปี จนกระทั่งปี พ. 2488 ณ จึงได้ย้ายกลับมาทำการสอน ที่เดิมนับแต่นั้นมาโรงเรียนเปิดสอนตั้งแต่ชั้นอนุบาลจนถึงมัธยมศึกษาตอนปลาย ที่เดิมนับแต่นั้นมาโรงเรียนเปิดสอนตั้งแต่ชั้นอนุบาลจนถึงมัธยมศึกษาตอนปลาย การดำเนินกิจการของโรงเรียน การสอน การวัดผลการศึกษา เป็นไปตามระเบียบของกระทรวงศึกษาธิการทุกประการ
ในปี ในปี ในปี. 2494 โรงเรียนราชินีปิดชั่วคราว เนื่องจากเกิดการปฏิวัติทางการเมืองขึ้น เมื่อเย็นวันที่ เมื่อเย็นวันที่ 29 มิถุนายน มีการยิงต่อสู้กันระหว่างฝ่ายรัฐบาลและฝ่ายปฏิวัติ ตึกนาฬิกา ตึกนาฬิกา ตึกมัธยม ตึกประชุม ตึกอนุบาล ตึกอนุบาล และเรือนพยาบาลถูกกระสุนและระเบิด เสียหายเป็นอันมาก การเสียหายคราวนั้น รัฐบาลได้มอบหมายกระทรวงมหาดไทยและกระทรวง ศึกษาธิการร่วมกันพิจารณาจัดการซ่อมสร้างให้ใหม่จนสำเร็จและดำเนินการเปิดเรียนได้ในเวลาต่อมา ในเวลานี้น่าจะมีการรื้อถอนอาคารสุนันทาลัย (หอนาฬิกา ) และมีการสร้างอาคารเรียนใหม่หลายหลังด้วยกันปี พ.ศ.2512 หม่อมเจ้าวงศ์ทิพย์สุดา เทวกุล ถึงชีพพิตักษัย หม่อมเจ้าอัจฉราฉวี เทวกุล จึงดำรงตำแหน่งผู้จัดการโรงเรียน และประธานกรรมการ "ราชินีมูลนิธิ"
ปี พ.ศ.2516 นางเสนาะจิตร สุวรรณโพธิ์ศรี ทำหน้าที่รักษาการครูใหญ่ เพราะหม่อมเจ้าอัจฉราฉวี เทวกุล ทรงพระชรา ไม่สามารถบริหารงานได้ปี พ.ศ.2517 นางเสนาะจิตร สุวรรณโพธิ์ศรี ลาออก พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา ผู้จัดการโรงเรียน ทรงทำหน้าที่รักษาการครูใหญ่
ปี พ.ศ.2518 หม่อมราชวงศ์ผกาแก้ว จักรพันธุ์ ได้รับแต่งตั้งเป็นครูใหญ่ และลาออกเมื่อปี พ.ศ.2523 นางประยงค์ศรี อุณหธูป ได้รับการแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งครูใหญ่แทนปี พ.ศ.2533 นางประยงค์ศรี อุณหธูป เกษียณอายุ หม่อมหลวงประทิ่นทิพย์ นาครทรรพ ได้รับการแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งครูใหญ่ปี พ.ศ.2541 พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุทธสิริโสภาผู้จัดการโรงเรียนสิ้นพระชนม์ ราชินีมูลนิธิจึงแต่งตั้งให้ หม่อมหลวงประทิ่นทิพย์ นาครทรรพ ดำรงตำแหน่งผู้จัดการอีกหนึ่งตำแหน่งปี พ.ศ.2547 หม่อมหลวงประทิ่นทิพย์ นาครทรรพ ยังคงดำรงตำแหน่งผู้จัดการ นางเรืองศิริ สิงหเดช ได้รับการแต่งตั้งเป็นครูใหญ่
พระบรมวงศานุวงศ์ที่เคยทรงศึกษา ณ โรงเรียนราชินี มีอาทิ สมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิ์ศจี พระวรราชชายาในรัชกาลที่ 6 สมเด็จพระราชปิตุจฉาเจ้า เจ้าฟ้าวไลยอลงกรณ์นรินทรเทพยกุมารีกรมหลวงเพชรบุรีราชสิรินธร สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณีพระบรมราชินี ในรัชกาลที่ 7 สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดาสิริโสภาพัณณวดี สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนากรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ พระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าสุทธสิริโสภา พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าโสมสวลีพระวรราชาทินัดดามาตุ and her granddaughter พระองค์เจ้าพัชรกิติยาภา
ประวัติการศึกษาของนักเรียนที่สร้างชื่อเสียงให้โรงเรียนนั้นมีมากมาย เช่น คุณสายหยุด เก่งระดมยิง เป็นผู้หญิงคนแรกของประเทศไทยที่ได้ทุนเล่าเรียนหลวงไปศึกษาวิชาแพทย์ สหรัฐอเมริกา คุณฉลบชลัยย์ (มหานีรานนท์) พลางกูร สอบชิงทุนรัฐบาลได้ที่ 1 แผนกภาษาศึกษาต่อที่ประเทศอังกฤษ คุณจันทร์แจ่ม อินทุโสภณ ได้ทุนกรมพัสดุศึกษาวิชาการค้า สหรัฐอเมริกา คุณชุมสิน ณ นคร สอบชิงทุนไปศึกษาวิชาการเรือน ประเทศญี่ปุ่น คุณภาณี แก้วเจริญ นักเรียนหญิงคนแรกที่สอบคัดเลือกเข้าเป็นนิสิตคณะวิทยาศาสตร์ Chulalongkorn University ได้คะแนนสูงสุด รับรางวัล 500 บาท คุณประอรนุช จันทรสมบูรณ์ ได้ทุนไปศึกษาประเทศอังกฤษ คุณพิมพ์ใจ วิสูตรโยธาภิบาล คุณสหัทยา หงสกุล คุณสุวพิตร เทียนทอง คุณวิสาขา บัณฑิตย์ คุณภัสสร สิงคาลวณิช ได้ทุนเอเอฟเอส และคุณนันทนา เภกะนันทน์ ได้ทุนอเมริกันฟิลด์เซอร์วิล คุณสุกัญญา ชลศึกษ์ หรือ กฤษณา อโศกสิน นักเขียนนวนิยายชื่อดัง และปราศรัย (แสงชูโต) รัชไชยบุญ หรือ นิดา นักแปล เป็นต้น
ประวัติอาคารสุนันทาลัย อาคารสุนันทาลัย เป็นอนุสรณ์สถานที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 โปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นในระหว่างปี พ.ศ.2423-2425 เพื่อเป็นสิ่งแสดงความอาลัยรักถึงพระมเหสี คือ สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี1 ซึ่งสิ้นพระชนม์ด้วยอุบัติเหตุเรือพระที่นั่งล่มพร้อมพระราชธิดา สมเด็จเจ้าฟ้ากรรณาภรณ์เพชรรัตน์ พระชันษา 3 พรรษา และเจ้าฟ้าในพระครรภ์ ที่ตำบลบางพูด อำเภอปากเกร็ด Nonthaburi Province ในคราวโดยเสด็จพระราชดำเนินประพาสบางปะอิน เมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ.2423 (ศันสนีย์ วีระศิลปชัย 2537 :147-150)
เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชดำริเห็นสมควรที่จะสร้างสถานศึกษาและอบรมกุลสตรีขึ้น เพื่อเป็นอนุสรณ์แด่สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ หลังจากได้เตรียมการต่างๆพร้อมแล้ว พระองค์เสด็จพระราชดำเนินไปทรงวางศิลาฤกษ์สถานศึกษาที่จะสร้างเป็นอนุสรณ์นี้ เมื่อปีมะโรง จุลศักราช 1242 ตรงกับวันที่ 3 มีนาคม พ.ศ.2423 และได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานสถานศึกษาสำหรับกุลสตรีว่า “สุนันทาลัย” แต่ยังไม่ได้เปิดทำการเรียนการสอน จากเอกสารชั้นต้นสันนิษฐานได้ว่า เป็นการก่อฤกษ์เพื่อสร้างอาคารสุนันทาลัยหลังเดิม คือ ตึกที่มีตราพระเกี้ยวและนาฬิกาบนแผงหน้าจั่ว ต่อมา ใน พ.ศ.2425 ได้มีการก่อสร้างอาคารเพิ่มเติมที่ฝั่งเหนือของตึกสุนันทาลัยหลังเดิม ดังข้อความในจดหมายราชกิจรายวัน วันที่ 4ฯ4 ค่ำ ปีมะเมีย จัตวาศก จ.ศ.1244
“...เวลาบ่าย 2 โมงเศษ เสด็จออกรถทรงพระที่นั่งไปทางหน้าวัดพระเชตุพน ไปประทับที่ประตูช่องกุด ออกสุนันทาลัย เสด็จขึ้นทรงพระราชยาน ไปประทับโรงพิธีซึ่งจะก่อพระฤกษ์ตึกหลวงข้างด้านเหนือ ในที่สุนันทาลัย ทรงจุดเทียนนมัสการพระมงคลเทพมุนี ถวายศีล แล้วเสด็จมาทรงจับแท่งศิลาฤกษ์โรยรอยวางได้ที่ มีประโคมตามธรรมเนียมแล้วทรงก่อด้วยอิฐ เงิน ทอง นาก และโปรดให้พระบรมวงศานุวงศ์ทรงก่อองค์ละแผ่น ครั้งพระสงฆ์ถวายอดิเรกแล้ว เสด็จพระราชดำเนินไปทอดพระเนตรโรงเรียนของสมเด็จพระนางเจ้า หลังข้างใต้คู่กับหลังที่ก่อใหม่นี้...”
เหตุการณ์นี้สันนิษฐานว่าเป็นการสร้าง Royal Seminary หรือที่เรียกว่า ตึกสุนันทาลัย หลังปัจจุบัน (ตึกที่มีตราแผ่นดินประดับบนแผงหน้าจั่ว) เพราะเอกสารได้บันทึกว่า พระองค์ได้เสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตรโรงเรียนหลังข้างใต้คู่กับหลังก่อใหม่นี้ ซึ่งตึก Royal Seminary ได้ตั้งอยู่ทางฝั่งเหนือของตึกสุนันทาลัยหลังเดิม (หลังที่มีตราพระเกี้ยวและนาฬิกาบนแผงหน้าจั่ว) โดยทั้ง 2 หลังสร้างเป็นตึกใหญ่ 2 ชั้น 2 หลัง ตามสถาปัตยกรรมยุโรปจึงสามารถสันนิษฐานได้ว่า ตึกสุนันทาลัยหลังที่ปรากฏอยู่ในปัจจุบัน (Royal Seminary) สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2425 โดยก่อสร้างเสร็จและเปิดทำการเรียนการสอนเมื่อ พ.ศ.2435
“โรงเรียนสุนันทาลัย” หรือที่เรียกกันสมัยแรกตั้งว่า “โรงสกูลสุนันทาลัย” นอกจากตั้งขึ้นในการพระราชกุศลเพื่ออุทิศต่อสมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์แล้ว ยังมีพระประสงค์จะให้ตึกแห่งนี้เป็นที่บำรุงสาธารณศึกษาแก่เหล่าสตรี เนื่องจากขณะที่สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ยังทรงพระชนม์ชีพอยู่นั้นทรงสนพระทัยด้านการศึกษาเป็นอย่างยิ่ง โดยเฉพาะการศึกษาของชาวบ้านสามัญ ดังพระราชปรารภเมื่อครั้งยังทรงดำรงพระชนม์ ที่ว่า “สตรีนั้นไร้ที่ศึกษาอบรม จะมีอยู่ก็เพียงแต่ในพระบรมมหาราชวัง ซึ่งสตรีชาวบ้านก็มิอาจเข้าไปศึกษาอบรมได้ ถ้ามีสถานที่ศึกษาอบรมสำหรับสตรี ฐานะของกุลสตรีไทยคงจะดีขึ้น” และตำราเรียนส่วนหนึ่งของโรงเรียนนี้ได้มาจาก โคลงฉันท์กาพย์กลอนซึ่งโปรดให้แต่งขึ้นเนื่องในการพระเมรุ (โรงเรียนราชินี 2528 :15)
การใช้งานอาคารสุนันทาลัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้เสด็จพระราชดำเนินไปทรงวางศิลาก่อฤกษ์อาคารสถานศึกษาที่จะสร้างเป็นอนุสรณ์สำหรับสมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ เมื่อวันที่ 3 มีนาคม พ.ศ.2423 (โรงเรียนราชินี 2528 :15) เมื่อแล้วเสร็จได้ย้ายโรงเรียนนันทอุทยาน ซึ่งสอนภาษาอังกฤษ มาตั้งที่สถานที่แห่งนี้ในปี พ.ศ.2429 (แต่หลักฐานดวงกำเนิดโรงเรียนคือ พ.ศ.2423)จากเรื่องความจำจากโรงเรียนสุนันทา ลัยในหนังสืออนุสรณ์สาส์น 75 ปี มีข้อความบางส่วนจาก “บันทึกความทรงจำ” ของหม่อมเจ้าจงจิตรถนอม ดิศกุล พิมพ์เป็นที่ระลึกในการพระราชทานเพลิงศพหม่อมเจ้าจงจิตรถนอม ดิศกุล ในวันที่ 2 พฤศจิกายน พ.ศ .2521 และจากการสัมภาษณ์ของ ส.ศิวรักษ์ ในหนังสือ “สัมภาษณ์หม่อมเจ้าจงจิตรถนอม ดิศกุล” ซึ่งมีข้อความที่คล้ายกัน ได้กล่าวถึงจำนวนนักเรียนของโรงเรียนสุนันทาลัยและการใช้อาคารสุนันทาลัยในอดีตว่า
“...ความจำจากโรงเรียนสุนันทาลัยปี ร.ศ.113 (พ.ศ.2437) เสด็จพ่อโปรดให้ข้าพเจ้าเข้าไปเป็นนักเรียนโรงเรียนสุนันทาลัย ในโรงเรียนครั้งนั้นมีนักเรียนราว 25-30 คน เพราะใช้แต่ตึกประชุมหลังเดียวของโรงเรียนเท่านั้น คือ ห้องประชุมของโรงเรียนเดี๋ยวนี้ เดิมกั้นเป็น 4 ห้อง ชั้นล่างเป็นที่เรียน แลรับประทานอาหาร ห้องรับประทานอาหารครูแม่มชาติอังกฤษแยกรับประทานต่างหาก ส่วนครูไทยรับประทานอาหารอนู่กับนักเรียนจัดเป็นที่ยกพื้นสองข้าง ตั้งสำรับ ขันน้ำ กระโถน รับประทานที่ละ 2 คน...” (โรงเรียนราชินี 2522 :35)
จากข้อความข้างต้น สันนิษฐานได้ว่าเป็นตึกสุนันทาลัยหลังปัจจุบัน (Royal Seminary) เพราะมีบทความเรื่อง โรงเรียนราชินีสมัยข้าพเจ้า ในหนังสืออนุสรณ์สาส์น 75 ปี ราชินี โดยหม่อมเจ้าอัปภัศราภา เทวกุล ได้กล่าวถึงห้องประชุมของโรงเรียนราชินี คือ ตึกที่มีตราแผ่น ร.5พ.ศ.2437 ภายหลังจากสร้างตึกสุนันทาลัย (Royal Seminary) เสร็จแล้ว โรงเรียนได้ใช้ตึกนี้ในส่วนชั้นล่างเป็นที่เรียนและรับประทานอาหาร โดยกั้นเป็น 4 ห้อง และชั้นบนใช้เป็นห้องประชุม ดังข้อความข้างต้น
โรงเรียนสตรีสุนันทาลัยได้ดำเนินกิจการมาจนกระทั่ง พ.ศ.2445 เนื่องด้วยนักเรียนมีน้อยและสถานที่ชำรุดทรุดโทรมจนต้องหยุดกิจการลงในช่วงต่อมาตัวอาคารยังคงได้รับใช้แผ่นดินด้วยการเป็นที่ตั้งของสถานที่ราชการสำคัญ ได้แก่ ในปี พ.ศ.2441-2447 กระทรวงธรรมการได้ขอย้ายมาอยู่ที่ตึกสุนันทาลัย (Royal Seminary) ปี พ.ศ.2446 โรงเรียนนายเรือได้ขอยืมอาคารสุนันทาลัยเป็นที่พักของนักเรียนนายเรือชั่วคราว ในช่วงที่มีการซ่อมแซมพระราชวังเดิม ประมาณ 10 เดือน จึงได้คืนอาคารให้แก่กระทรวงธรรมการ และในเดือนมีนาคม ปี พ.ศ.2448 กระทรวงธรรมการได้ใช้อาคารเป็นที่เก็บรักษาพัสดุของกระทรวง และมีการจัดตั้งเป็นโรงเรียนสอนภาษาอังกฤษด้วย คือ โรงเรียนสวนกุหลาบอังกฤษ
กระทั่งท้ายสุดในปี พ.ศ.2449 โรงเรียนสวนกุหลาบอังกฤษย้ายออกไปที่ตึกแม้นนฤมิตร โรงเรียนวัดเทพศิรินทราวาส และกิจการของโรงเรียนราชินี ซึ่งสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้า อยู่หัว เป็นองค์ผู้พระราชทานกำเนิด ได้ขยายกิจการมากขึ้น ทำให้ห้องเรียนไม่เพียงพอ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ จึงได้กราบบังคมทูลพระกรุณาขอพระราชทานพระบรมราชานุญาต ย้ายโรงเรียนราชินีจากตึกแถวมุมถนนอัษฎางค์มาอยู่ที่โรงเรียนสุ นันทาลัย (กองบรรณาธิการ 2540 :42) พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้โรงเรียนราชินีย้ายมาตั้งอยู่ใช้สถานที่สุนันทาลัย ตามคำกราบบังคมทูล (โรงเรียนราชินี 2531 :143) นับแต่นั้นมาโรงเรียนสุนันทาลัยที่สมัยแรกตั้งเรียกว่า โรงสกูลสุนันทาลัย ดังที่ปรากฏคำว่าโรงสกูลสุนันทาลัยบนหน้าจั่วอาคารสุนันทาลัย ก็เปลี่ยนมาใช้ชื่อโรงเรียนราชินีจนถึงปัจจุบันนี้
ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้พระราชทานที่ดินบริเวณที่ตั้งของป้อมมหาฤกษ์ ที่อยู่หน้าโรงเรียน เพื่อให้โรงเรียนมีอาณาเขตกว้างขวางออกไป ทางโรงเรียนจึงได้จัดการรื้อป้อมมหาฤกษ์ที่อยู่ภายในพื้นที่ออกพ.ศ.2456 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระมหากรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กระทรวงธรรมการมอบตึกสุนันทาลัย และที่ดินรวมทั้งสมบัติของสุนันทาลัย ถวายสมเด็จพระบรมราชินีนาถ เพื่อทำนุบำรุงเป็นโรงเรียนราชินีสืบไป เพราะแต่เดิมนั้น His Majesty King Chulalongkorn ได้พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้อาศัยเป็นเพียงที่สอนวิชา ยังไม่ได้พระราชทานให้เป็นสมบัติของโรงเรียน
พ.ศ.2454-2463 จากบทความเรื่อง ”โรงเรียนราชินีสมัยข้าพเจ้า” ในหนังสืออนุสรณ์สาส์น 75 ปี ราชินี โดยหม่อมเจ้าอัปภัศราภา เทวกุล ซึ่งเข้าเรียนในปี พ.ศ.2454 และจบชั้นมัธยมในปี พ.ศ.2463 ได้กล่าวถึงการใช้งานของตึกสุนันทาลัย (Royal Seminary) ในเวลานั้นว่า
“...โรงเรียนนั้นตั้งอยู่นอกกำแพงเมือง เจาะกำแพงเมืองเป็นประตู ไม่มีป้ายชื่อโรงเรียนเหมือนเดี๋ยวนี้ กำแพงตลอดแนวทางใต้ก็เป็นตึกวิทยาศาสตร์ กำแพงด้านเหนือก็กลายเป็นตึกพยาบาลตลอดจนเป็นตึกอนุบาล ในโรงเรียนแต่เดิมมีเรือนไม่สำหรับเด็กเรียนชั้นมัธยม และชั้นประถม มีตึกสร้างขึ้นตั้งแต่เป็นโรงเรียนสุนันทาลัย 2 หลัง ตึกหนึ่งเรียกว่า ตึกนาฬิกา เพราะมีนาฬิกาอยู่ที่หน้าจั่ว ชั้นบนเป็นที่อยู่ของแม่บ้าน และที่นอนสำหรับนักเรียนและครูที่อยู่ประจำโรงเรียน ชั้นล่างปูพื้นไม้ มีม้ายาวๆ สำหรับนักเรียนชั้นมูลวางหนังสือ และกระดานชนวน ส่วนตัวนักเรียนนั่งกับพื้นไม้นักเรียนที่ไม่รู้หนังสือจะต้องมาตั้งต้นในห้องนี้ เช่นตัวข้าพเจ้า เดี๋ยวนี้รื้อแล้ว เพราะปูนหมดอายุ สร้างใหม่กลายเป็นตึกประชุม มีเวทีชั้นบน ชั้นล่างเป็นห้องสมุด หน้าตึกเคยเป็นสนามเด็กเล่น ก็กลายเป็นสระว่ายน้ำสำหรับออกกำลังกาย และหัดว่ายน้ำ ไม่ต้องอาศัยแม่น้ำ อีกตึกหนึ่งนั้นหน้าจั่วมีตราแผ่นดิน ร.5 ข้างใต้มีอักษรจารึกว่า โรงเรียนสุนันทาลัย...ฯลฯ ข้างบนเป็นห้องประชุม ข้างล่างเป็นห้องรับประทานอาหาร ซึ่งเดี๋ยวนี้ก็ยังเป็นอยู่เช่นนั้น แต่เราเรียกว่าตึกแหม่ม จะเป็นเพราะแหม่มเคยอยู่ หรือเรียกตามที่มีตุ๊กตาแหม่มติดอยู่ที่หน้าตึกก็ไม่ทราบ...”
เพราะฉะนั้นในช่วง พ.ศ.2454-2463 ตึกสุนันทาลัย (Royal Seminary) ได้ถูกใช้ชั้นล่างเป็นที่รับประทานอาหารและชั้นบนเป็นห้องประชุม ตั้งแต่สมัยนั้นจนกระทั่งปัจจุบัน และเช่นเดียวกับเมื่อครั้งยังเป็นโรงเรียนสุนันทาลัยในปี พ.ศ.2437นอกจากนี้ยังมีรายละเอียดการตกแต่งอาคารของตึกสุนันทาลัย ที่ได้รับจากการบอกเล่าโดยศิษย์เก่าโรงเรียนราชินี เพื่อเป็นข้อมูลประกอบการอนุรักษ์ตึกสุนันทาลัย ดังที่สำนวน อมาตยกุล ศิษย์เก่าโรงเรียนราชินี แผนกภาษา ที่ได้เข้ามาศึกษาในชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เมื่อ พ.ศ.2465 กล่าวไว้ในเรื่อง รำลึกถึงความหลัง จากหนังสืออนุสรณ์สาส์น 75 ปี ราชินี ไว้ว่า
“...นักเรียนชั้นมัธยมปีที่ 6 รุ่นข้าพเจ้าเป็นพวกที่โชคดีมาก เพราะท่านอาจารย์รับสั่งให้นักเรียนทั้ง 10 คน ขึ้นไปนอนตึกสุนันทาลัย ซึ่งเรียกกันว่า ตึกแหม่ม เป็นตึกที่สวยงามมาก...”
“...ตึกสุนันทาลัยซึ่งนักเรียนราชินีทุกรุ่นต้องรู้จัก และคุ้นเคยเป็นอย่างดี มีชื่อว่าเป็นตึกที่สวยที่สุดในโรงเรียน ตามผนังห้อง ตามเสา มีลวดลายกนกผนึกอยู่ โดยเฉพาะลายบนเพดานเป็นรูป ๑ เป็นลวดลายที่งดงามชวนดูยิ่งนัก ชาวต่างประเทศที่มาเยี่ยมเยียนมิสกวินน์ ได้มาเห็นตึกนี้แล้วต่างออกปากชมด้วยกันทุกคน...”
จากข้อความที่กล่าวถึงการประดับบริเวณผนังห้อง เสา มีลายกนกผนึกอยู่นั้น อาจจะเป็นลวดลายปูนปั้นประดับเสาอิงและกรอบซุ้มประตู-หน้าต่าง ซึ่งลายพรรณพฤกษาแบบฝรั่ง ฝ้าเพดานมีลายเป็นรูปเลข ๑ และตามมุมเพดานนั้นได้มีประติมากรรมรูปเทวดาเด็กฝรั่งแบบคิวปิด (Cupid) ประดับอยู่ โดยนงลักษณ์ โกษากุล กล่าวไว้ในเรื่อง ตัวเธอสิดอกหนึ่ง ณ อุทยานราชินี ในหนังสืออนุสรณ์สาส์น 75 ปี ราชินี ความว่า
“...ก็มีที่ตึกสุนันทาลัยใช้เป็นที่ประชุมใหญ่ ตึกสุนันทาลัยนี้เพดานสวยงามมาก เป็นลายปูนปั้นวิจิตรพิศดาร ตามมุมเพดานปั้นเป็นรูปเทวดาเด็กฝรั่งแบบคิวปิดที่เราเคยเห็นๆกันชะโงกง้ำอกมาน่าเอ็นดู อีกทั้งสีสันก็สวยงามมาก เวลาเราขึ้นไปสวดมนตร์ หรือประชุมพอง่วงๆ ก็ได้อาศัยรูปลายบนเพดานเหล่านี้แหละเป็นเครื่องแก้ง่วง...”
แต่ปัจจุบันลวดลายบนฝ้าเพดานและรูปเทวดาเด็กฝรั่งไม่มีแล้ว เนื่องจากในวันที่ 25 พฤศจิกายน พ.ศ.2468 ได้เคยมีอุบัติเหตุที่แผ่นลวดลายประดับบนเพดานได้ตกลงมา ทำให้หม่อมเจ้าพิจิตรจิราภา เทวกุล ซึ่งดำรงตำแหน่งครูใหญ่ในขณะนั้น สั่งให้เอาแผ่นลวดลายประดับบนเพดานออกเสียให้หมด เพื่อป้องกันอุบัติเหตุ
ประวัติการปรับปรุงและซ่อมแซมอาคารสุนันทาลัย หลังจากการก่อสร้างอาคารสุนันทาลัยจนแล้วเสร็จ ในเวลาต่อมาอาคารสุนันทาลัยทั้งสองหลังได้มีการซ่อมแซมและปรับปรุงมาโดยตลอด ดังนี้ระหว่างปี พ.ศ.2439-2440 ซึ่งเป็นโรงเรียนสตรีสุนันทาลัย อยู่ในการดูแลของกระทรวงธรรมการ โดยมีพระยาภาสกรวงศ์ เป็นเสนาบดีกระทรวงธรรมการ และพระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้ากิติยากรวรลักษณ์ ทรงเป็นอธิบดีกรมศึกษาธิการ มีข้อมูลปรากฏอยู่ในเอกสารของกระทรวงธรรมการ ตามลำดับดังนี้ (เอกสารของของกรมศึกษาธิการรัชกาลที่ 5 กระทรวงธรรมการ เอกสารเลขที่ ศธ 50.18/22)
“…เดือนมีนาคม พ.ศ.2439 ช่วงโรงเรียนมีการปิดภาคเรียน มีการเปลี่ยนแปลงโรงเรียนโดยการก่อระเบียงใหม่ ที่ได้ทำการร่างแบบแล้วของตึกใหม่…”
ตึกใหม่ หมายถึง ตึกสุนันทาลัย (Royal Seminary) แสดงว่ามีการเปลี่ยนแปลงรูปแบบระเบียงใหม่ ในปัจจุบันบางส่วนยังคงทำด้วยหินอ่อน
“...เดือนธันวาคม พ.ศ.2439 ได้ทำการซ่อมแซมบันไดและหลังคาตึกหลังเหนือที่รั่วให้ดี โดยทำการสั่งให้หลวงภักดีนฤเบศรไปทำการตรวจสอบในครั้งนี้...”
“...เดือนมีนาคม พ.ศ.2440 มีการซ่อมโดยผู้รับเหมาก่อสร้างชื่อ ซิฮันบเล ซ่อมตึกสุนันทาลัยหลังด้านเหนือ รื้อหลังคาซึ่งทำด้วยหินชนวนแล้วเปลี่ยนเป็นสังกะสี และได้มุงใหม่ด้วยเหล็กวิลาดให้แน่นหนาและเรียบร้อยและให้เหมือนที่เป็นอยู่ในเวลานี้ จัดทำสิ่งจำเป็นโดยเรียบร้อย คือทำรางน้ำ ทำด้วยเหล็กวิลาดและสังกะสี ซ่อมแซมด้วยปูนซีเมน และหุ้มด้วยตะกั่ว และทำสิ่งจำเป็นที่จะทำด้วยตะกั่วทั้งหมด และที่ต่อพับช่องรางสังกะสีซึ่งทำด้วยเหล็กวิลาดนั้นต้องทำใหม่ให้ดีไม่ให้รั่วได้...”
ตึก(สุนันทาลัย)หลัง(ด้าน)เหนือ คือ ตึกสุนันทาลัย (Royal Seminary) การซ่อมแซมในครั้งนี้แสดงให้เห็นถึงการซ่อมแซมครั้งใหญ่ มีการเปลี่ยนหลังคาจากหินชนวนเป็นสังกะสี (ให้เหมือนกับตึกสุนันทาลัยหลังด้านใต้) ซึ่งไม่ได้ระบุว่าเปลี่ยนหลังคาทั้งหมดหรือเฉพาะหลังที่มุขส่วนหน้า (ยอดโดม) มีการเทปูนซีเมนต์บนพื้นกระเบื้องระเบียงด้านหน้าทั้ง 2 ปีก ดังเช่นในสภาพปัจจุบัน และที่กล่าวว่าหุ้มด้วยตะกั่วนั้น อาจหมายถึงการรองพื้นโครงสร้างไม้ด้วยแผ่นตะกั่วก่อนเทปูนทับ
“...เดือนมิถุนายน พ.ศ.2440 ซ่อมเพดาน ผนัง และหลังคาตึกหลังด้านเหนือ โดยการให้ช่างรับเหมามาตีราคา โดยจะหาผู้รับทำที่ดีที่สุดและถูกที่ในการซ่อมครั้งนี้...”
ซึ่งการซ่อมแซมในเดือนมีนาคมอาจมีปัญหาเกิดขึ้นอีก จึงระบุถึงการหาผู้รับทำที่ดีที่สุดและถูกที่ในการซ่อมในครั้งนี้ในช่วงระหว่างปี พ.ศ.2436-2440 นอกจากมีการซ่อมตึกสุนันทาลัยหลังเหนือแล้ว ยังมีการซ่อมแซมหลังด้านใต้ (ตึกนาฬิกา) ด้วย โดยอาคารด้านใต้ทรุดโทรมกว่า และได้รับการซ่อมแซมก่อน
ตั้งแต่วันที่ 27 กันยายน พ.ศ.2445 ได้มีการปิดโรงเรียนสุนันทาลัย เนื่องจากสถานที่ชำรุดมาก มีการซ่อมแซมโรงเรียนใหม่ จัดหาครูและผู้จัดการใหม่ เมื่อซ่อมแซมเสร็จเรียบร้อยแล้ว ได้ใช้สถานที่นั้นเป็นที่ทำการอย่างอื่นแทน เป็นการซ่อมแซมเนื่องจากเวลาต่อมาใน พ.ศ.2446 โรงเรียนนายเรือได้ย้ายเข้ามาอยู่ชั่วคราว เป็นระยะเวลา 10 เดือน จึงได้คืนพื้นที่ให้กระทรวงธรรมการ ในเดือนกันยายน พ.ศ.2446เดือนมีนาคม พ.ศ.2448 บริเวณสุนันทาลัยได้จัดเป็นโรงเรียนสอนภาษาอังกฤษ และเป็นที่เก็บรักษาพัสดุของกระทรวงธรรมการ ตัวตึกที่ใช้เก็บของนั้นชำรุดทรุดโทรม
เมื่อสมเด็จพระศรีพีชรินทราบรมราชินีนาถ ทรงขอพระราชทานสถานที่สุนันทาลัยเป็นโรงเรียนราชินี และย้ายโรงเรียนราชินีจากมุมถนนอัษฎางค์มาอยู่ในสถานที่สุนันทาลัยตั้งแต่ปี พ.ศ.2449 ปรากฏข้อมูลการซ่อมแซมเพื่อเตรียมการรองรับโรงเรียนราชินีที่จะย้ายมาในปีนี้ ดังนี้
“...เดือนเมษายน พ.ศ.2449 ในการซ่อมอาคารสุนันทาลัย หลังคามุงสังกะสีลูกฟูกเฉลียงหน้าชำรุดรั่วต้องซ่อม เพดานชั้นบนเป็นปูนประดับลวดลายที่ชำรุดต้องซ่อมที่กระโจมบนหลังคามุขหน้ากระจกชำรุดหลุดหายต้องทำใส่ พื้นชั้นบนปูกระเบื้องฝรั่งที่ชำรุดต้องซ่อใ พื้นชั้นล่างในรวมและมุขหลังปูกระดานไม้สักชำรุดเล็กน้อยต้องซ่อม ที่เฉลียงและมุขหน้าปูกระเบื้องฝรั่งชำรุดและทรุดมากต้องรื้อปูใหม่ให้เรียบร้อย ผนังที่ชำรุดแตกสีต้องซ่อม ที่ทรุดแยกต้องใส่เหล็กรัดแล้วทาน้ำปูนใหม่ทั่วไป บานหน้าต่างและประตูที่ชำรุดต้องซ่อมให้ดีแล้วทาสีตามของเดิม เฉลียงด้านหน้า และมุขมีบันไดอิฐขั้นปูหินอ่อน 3 บันได ที่ชำรุดต้องซ่อม หลังคามุงสังกะสีลูกฟูกชำรุดเล็กน้อยต้องซ่อม มีเพดานไม้สักทาสี พื้นชั้นบนชั้นล่างปูกระดานไม้สักชำรุดเล็กน้อยต้องซ่อม เสาไม้สักที่ชำรุดผุขาดต้องตัดต่อให้เรียบร้อย ชั้นบนมีห้องสำหรับอาบน้ำและบันได 3 บันได ตามระหว่างเสามีพนักไม้สักที่ชำรุดต้องซ่อมแล้วทาสีใหม่ให้ทั่ว...”
“...เดือนกันยายน พ.ศ.2449 นายเองเลงหยง ผู้รับเหมาก่อสร้างได้ทำรายการซ่อมตึกสุนันทาลัยโดยทำการทาสีและฉาบน้ำปูนให้เรียบร้อยสิ่งใดที่ชำรุดก็ซ่อมใหม่ตามที่เจ้าพนักงานได้แจ้งมาแล้ว. ..”
ปี พ.ศ.2449 นี้มีการซ่อมแซมใหญ่ทั่วทั้งตึก โดยกระโจมบน หลังคา มุขหน้า กระจกชำรุด (ทำให้ทราบว่ายอดโดมที่อยู่บนหลังคามุขยังคงอยู่) และมุขหน้ายังคงมีบันไดหินอ่อน 3 บันได คือ ข้างมุขหน้า 2 บันได และข้างระเบียง 1 บันไดปี พ.ศ. 2460 หม่อมเจ้าพิจิตรจิราภา เทวกุล ท่านอาจารย์ใหญ่ในขณะนั้น ได้ทำหนังสือถึงพระยาไพศาลศิลปศาสตร์ อธิบดีกรมศึกษาธิการ เรื่องรายการซ่อมแซมสิ่งชำรุดเบ็ดเตล็ดภายในโรงเรียน รวมถึงอาคารสุนันทาลัยด้วย จากรายการซ่อมแซมครั้งนี้ โดยสิ่งที่ต้องซ่อมได้แก่
“...หลังคารั่วภายในห้องเรียนทางมุขด้านทิศเหนือ 2 แห่ง และที่ระเบียงซึ่งต่อจากมุขด้านทิศใต้ก็รั่วอีก 1 แห่งเช่นกัน บริเวณเพดานซึ่งมีลวดลายสวยงามก็ชำรุดเปื่อย ทั้งนี้เป็นผลมาจากหลังคารั่วจึงทำความเสียหายให้แก่เพดาน และลวดลายปูนปั้นต่างๆ จำเป็นต้องซ่อมเพื่อไม่ให้หลุดตกลงมา และสายล่อฟ้าบนหลังคา บริเวณจุดต่อที่สายลงดินก็หลุด ต้องซ่อมแก้ไขให้ถูกต้องตามวิธีของการล่อฟ้า อีกทั้งบันไดทางขึ้นขั้นบนสุดชำรุด 1 ขั้น ต้องรื้อแล้วหนุนพื้นปูแผ่นหินอ่อนดังเดิม รวมทั้งซ่อมปูนที่แตกร้าวตามลูกกรงราวบันได และขั้นบันไดที่เสียหายให้เรียบร้อย และบานหน้าต่างกระจกที่ยอดโดมบนหลังคา ตกลงมาแตก 1 บาน ต้องซ่อมโดยการติดตั้งกรอบและกระจดใหม่ และต้องใส่กุญแจติดสายยู ที่ประตูทางขึ้นด้วย...”
จากรายการซ่อมแซมนี้ทำให้ทราบว่ายอดโดมที่มุขหน้ายังคงอยู่ ดังนั้นสันนิษฐานได้ว่า ช่วงระยะเวลา พ.ศ.2460-2488 ที่สงครามโลกครั้งที่ 2 สิ้นสุดลง น่าจะเป็นช่วงที่มีการรื้อโดมของตึกสุนันทาลัย (Royal Seminary) ออก เนื่องจากภาพถ่ายทางอากาศในปี พ.ศ.2489 นั้นไม่ปรากฏยอดโดมแล้วปี พ.ศ.2468 หม่อมเจ้าพิจิตรจิราภา เทวกุล ทรงสั่งให้เอาแผ่นลวดลายประดับบนเพดานออกเสียให้หมด เพื่อป้องกันอุบัติเหตุ เพราะในวันที่ 25 พฤศจิกายน พ.ศ.2468 ได้มีอุบัติเหตุแผ่นลวดลายประดับบนเพดานได้ตกลงมา แต่ไม่มีผู้ใดได้รับบาดเจ็บ
ปี พ.ศ.2474 มีการบันทึกในจดหมายเหตุรายวันของโรงเรียนว่า ตึกประชุมกำลังซ่อมใหญ่ ไม่ได้ระบุรายการซ่อม แต่มีรายจ่ายการซ่อมซึ่งได้รับพระราชทานจากสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงเพ็ชรบุรีราชสิรินธร (พระอิสริยยศในขณะนั้น) ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานเงินในการซ่อมโรงเรียนราชินี คือ ซ่อมตึกสุนันทาลัย (ตึกรับแขก) 17,822.60 บาท และ ติดไฟฟ้าและพัดลมที่ตึกรับแขก 1,447.59 บาท
หลังจากปี พ.ศ.2474 ไม่ปรากฏจดหมายเหตุรายวันของโรงเรียนว่ามีการซ่อมแซมอาคารสุนันทาลัย เมื่อหม่อมเจ้าพิจิตรจิราภา เทวกุล สิ้นชีพิตักษัย ในปี พ.ศ.2486 ก็ไม่ปรากฏการซ่อมแซมครั้งใหญ่อีก เพียงพบในรายงานการประชุมของคณะกรรมการราชินีมูลนิธิ เรื่องการซ่อมแซมทั่วไป เช่น การซ่อมแซมกระจกและกระเบื้องที่แตก 2-3 แผ่น จากเหตุการณ์กบฏแมนฮัตตัน การทาสีอาคาร เป็นต้นจากหลักฐานต่างๆ เหล่านี้สรุปได้ว่า อาคารสุนันทาลัยทั้งสองอาคารนี้ได้รับการซ่อมแซมอยู่เสมอ อาจจะเป็นเพราะใช้ช่างฝีมือชาวไทย ซึ่งมีประสบการณ์น้อยในการสร้างอาคารแบบตะวันตก จึงมีการซ่อมแซมหลายครั้ง โดยเฉพาะส่วนหลังคา สันนิษฐานว่า โดมคงถูกรื้อออกในช่วงใดช่วงหนึ่งที่มีการซ่อมแซม (ระหว่าง พ.ศ. 2460 – 2474) การซ่อมครั้งที่มีรายจ่ายที่สูงมากคือในปี พ.ศ.2474พ.ศ.2527 มีการรื้อปีกอาคารด้านทิศเหนือเพื่อซ่อมแซมครั้งใหญ่ โดยได้ข้อมูลจากหนังสืออนุสรณ์สาส์น 80 ปี ราชินี แต่ไม่ได้กล่าวถึงรายละเอียดในการซ่อมแซมต่างๆ ในการซ่อมแซมครั้งนี้มีการรื้อบันไดเวียนขึ้นใต้หลังคาที่เคยตั้งอยู่ในระเบียงปีกเหนือ และได้นำมาวางไว้บนสนามหน้าตึกสุนันทาลัย (Royal Seminary)
ในโอกาสที่โรงเรียนราชินีมีอายุครบ 100 ปี ใน พ.ศ.2547 ทางโรงเรียนจึงมีโครงการซ่อมแซมอาคารสุนันทาลัยครั้งใหญ่ โดยได้รับเงินจากสมาคมนักเรียนเก่าราชินีในพระบรมราชินูปถัมภ์ 6 ล้านบาท และจากทางโรงเรียนอีก 3 ล้านบาท คณะกรรมการราชินีมูลนิธิมีมติให้ดำเนินการ โดยให้คุณปรียา ฉิมโฉม กรรมการราชินีมูลนิธิเป็นผู้ดูแลโครงการ และเชิญ ดร.สุวิชญ์ รัศมิภูติ อดีตอธิบดีกรมศิลปากรซึ่งเป็นผู้ที่มีผลงานซ่อมแซมอาคารสมัยรัชกาลที่ 5 หลายแห่ง เป็นที่ปรึกษาโครงการ และอนุมัติแบบซ่อมแซมให้คงตามภาพที่ปรากฏเป็นหลักฐานเก่าแก่ที่สุด คือ มีโดมและบันไดโค้งด้านหน้าอาคารทั้งสองข้าง ใช้สีเหมือนอาคารในสมัยนั้นคืออาคารเหลือง ประตูหน้าต่างสีเขียว ตัดด้วยสีขาวที่เสาขอบปูนหรือรูปปั้น ทั้งนี้ เพื่อเป็นการเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระศรีพัชรินทรา บรมราชินีนาถ สมเด็จพระนางเจ้า สุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี และเจ้านายทุกพระองค์ที่ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณแก่โรงเรียนราชินี
ราชินีมูลนิธิได้ดำเนินการซ่อมแซมอาคารสุนันทาลัย กำหนด 10 เดือน ตั้งแต่เดือนมีนาคมถึงเดือนธันวาคม 2548 โดยให้ห้างหุ้นส่วนจำกัดแชฟ้า ซึ่งเป็นบริษัทที่ชำนาญการซ่อมแซมอาคารเก่าบริษัทหนึ่งเป็นผู้ดำเนินการ การบูรณะเป็นไปได้ด้วยดีตามสัญญา จนเมื่อวันพฤหัสบดีที่ 25 สิงหาคม 2548 ได้เกิดอุบัติเหตุเพลิงไหม้ที่ชั้น 2 ของอาคาร ทำให้หลังคาและผนังเสียหาย โดยเจ้าหน้าที่จากกองพิสูจน์หลักฐานสามารถพิสูจน์ได้ว่า เหตุเกิดจากคนงานของทางบริษัทฯไม่รอบคอบ และทางบริษัทฯยินดีชดใช้ความเสียหายที่เกิดขึ้นหลังจากเกิดเหตุคณะกรรมการราชินีมูลนิธิได้มีมติให้มีการบูรณะอาคารสุนันทาลัย เสริมความแข็งแรงของอาคาร และได้ก่อสร้างยอดโดมขึ้นใหม่ โดยพิจารณาอ้างอิงจากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ต่างๆ รวมทั้งทำการดีดอาคารให้สูงขึ้นอีก 1 เมตรการยกอาคารทำโดยการทำเสาเข็มและฐานรากใหม่เพื่อรองรับน้ำหนักของอาคารก่อน โดยวางเสาเข็มใหม่ตลอดแนวความยาวของผนัง ทั้งนี้เพราะน้ำหนักของอาคารถ่ายผ่านลงผนังทุกตำแหน่ง หลังจากนั้นทำแท่นรองรับน้ำหนัก (Platform) แล้วจึงตัดฐานรากเดิมให้ขาดจากตัวอาคาร จากนั้นจึงทำการยกอาคาร โดยใช้แม่แรงไฮดรอลิกขนาด 30 ตัน วางบนเสาเข็มที่เสริมแล้วดันกับแท่นรองรับผนังที่จัดทำไว้ (ประมาณ 400 ตัว) ดันแม่แรงไฮดรอลิกพร้อมๆกันทุกตำแหน่ง อาคารจะถูกดันขึ้นในลักษณะที่เป็นระนาบไม่บิดตัวแตกร้าว
ในปี 2550 โรงเรียนราชินีจะทำการก่อสร้างอาคารเรียนหลังใหม่บริเวณด้านที่ติดกับปากคลองตลาด เนื่องด้วยโรงเรียนราชินีตั้งซ้อนทับบนพื้นที่สำคัญทางประวัติศาสตร์อันเคยเป็นที่ตั้งของสถานที่สำคัญต่างๆ เช่น กระทรวงธรรมการ สุนันทาลัย ในสมัยรัชกาลที่ 5 โรงเรียนราชินีจึงได้สนับสนุนงานด้านโบราณคดี เพื่อศึกษาหลักฐานทางโบราณคดีที่อยู่ใต้โรงเรียน และเมื่อการศึกษาเสร็จสิ้นโรงเรียนราชินีได้ยื่นแบบอาคารเพื่อขออนุญาตก่อสร้างต่อกรมศิลปากร (กรรณิการ์ สุธีรัตนาภิรมย์ 2552)
หลักฐานทางโบราณคดีสำคัญ
1. ฐานรากอาคารกระทรวงธรรมการ
พบฐานรากก่อด้วยอิฐสอปูน มีความกว้าง 45 - 60 เซนติเมตรเรียงต่อกันเป็นแนวยาวและตัดกันเป็นแนวตาราง โดยเริ่มพบในความลึกจากผิวดิน 130 เซนติเมตร แนวอิฐนี้มีความลึก 70 เซนติเมตรแนวอิฐเสริมโครงสร้างด้วยไม้บางส่วน โดยแนวอิฐตั้งอยู่บนไม้ปีกหรือไม้ซีกที่เรียงห่างกันเป็นระยะและด้านข้างของแนวอิฐนั้นมีไม้หมุดหรือไม้ที่ปักลงสู่ดินในแนวดิ่งอยู่ด้านข้างเพื่อกันดินเคลื่อนตัว
เมื่อเปรียบเทียบฐานรากที่พบกับแผนที่โบราณพบว่าตำแหน่งของฐานรากอยู่ในตำแหน่งเดียวกับอาคารที่เป็นที่ตั้งของกระทรวงธรรมการเดิมสันนิษฐานได้ว่าฐานรากนี้เป็นอาคารกระทรวงธรรมการซึ่งไม่เก่าไปกว่าปี พ.ศ.2441 นอกจากนั้นได้พบกระเบื้องซีเมนต์ปูพื้น มีลายพิมพ์ชื่อสถานที่ผลิตว่าCraven Dunnill&Co JackfieldSalop 80 ซึ่งเป็นสถานที่ผลิตที่เดียวกับกระเบื้องปูพื้นที่อาคารสุนันทาลัยรวมทั้งระบบการก่อและการเรียงอิฐและระบบฐานรากมีความคล้ายคลึงกับอาคารสุนันทาลัย สันนิษฐานว่าอาคารนี้น่าจะมีอายุใกล้เคียงกับอาคารสุนันทาลัยที่สร้างในพ.ศ.2423
2. เครื่องถ้วยต่างประเทศ
เครื่องถ้วยต่างประเทศที่พบ ได้แก่เครื่องถ้วยสมัยราชวงศ์ชิงตอนปลายถึงสมัยสาธารณรัฐ ราวพุทธศตวรรษที่ 24 - 25 และเครื่องถ้วยยุโรปจากประเทศเบลเยียม เนเธอร์แลนด์
카니카르 수테라타나피롬,
